Баянхонгор аймгийн “Баян-Энэрэл” эмнэлгийн дарга, сэргээн засах эмчилгээний тэргүүлэх зэрэгтэй их эмч Д.Норжинтой ярилцлаа.

 

 

-2001 онд Баянхонгор аймагт анхны 10 ортой хувийн эмнэлгийг бай­гуулж байлаа. Элэг, цөсний тэргүүлэх зэрэгтэй эмч Баасанхүү, дарх­вар судлаач Цэрэн­ханд эмч бид гурав анх санаачилсан. “Баян-Энэрэл” эмнэлэг өнөөдөр 10 ортой, хоёр эмч, зургаан ажилтан нийт найман хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр дотрын өвчнийг оношилж, эмчлэх, сувилах, эрүүл мэндийн боловсрол олгох, сэргээн засах эмчилгээ, сувилахуй, асаргаа үйл­чилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Мөн хэвтүүлэн эмчлэхээс гадна амбулаторийн үйлчилгээг цогцоор нь үзүүлдэг. Гадуур дуудлагад явж, өдрийн болон нөхөн сэргээх эмчилгээ, бариа, зүү төөнүүр, хануур хийнэ.

 

 

-Манайхаас гадна зургаан ортой эмнэлэг бий. Аймгийн хэмжээнд хувийн эм­нэлэгт байх ёстой орны тоо гүйцсэн гээд нэмэх боломжгүй байгаа юм. Хувийн эмнэлгийн орыг цаанаас нь заагаад өгчихдөг юм билээ.

 

 

-“Баян-Энэрэл” эмнэ­лэг нэгдсэн эмнэлгийн хашаан дотор байдаг учраас шинжилгээ өгөх, рентгенд харуулах, эмч нараас зөвлөгөө авах, мэдрэл, мэс заслын эмчид үзүүлэхэд орчин нөхцөл, давуу тал бүрдсэн. Сул тал нь гэвэл түрээсийн байранд байдаг. Хувийн эмнэлгийн санхүүжилтийг нэмэхгүй учраас хүндрэлтэй байна. Улсын эмнэлгийг бодвол боломжийн хямд үнэтэй.

 

Нийгмийн даатгалаас 100 хувь мөнгөө авч чаддаггүй, 60 хувийн санхүүжилт авдаг. Улаанбаатарыг бод­вол аймгийн төвд амьдрал ахуй тааруу учраас хөгжлийн бэрхшээлтэй, ахмад настнууд, ажилтай хү­мүүсээс боломжийн төл­бөр авдаг. Манай эмнэлэгт 10 хоног эмчлүүлэхэд 150 мянган төгрөг төлнө. Ажил­лаж байгаа эмч, суви­лагч нар нь дадлага турш­лагатай, иргэддээ та­нигд­сан хамт олон. Хамгийн гол нь орны тоо, санхүүжилт нэ­мэгд­вэл өргөжүүлэх бо­ломжтой. Манайх зөвхөн хэвтсэн хүндээ санхүүжилт авдаг. Өдрийн эмчилгээнд сан­хүүжилт өг­дөггүй. Тиймээс хүний эрүүл мэндийн төлөө ажиллаж байгаа эм­нэл­­гүүддээ жаахан уян хатан хандаасай  гэж бод­дог. Сүүлийн үед хүн эмчлэхээсээ илүү бичиг цаасны ажил нь хүнд бол­чихоод байна.

 

 

-Хүнийг эмчлэхэд оношийг нь олох л чухал. Гэтэл сувилагч нарын бүрдүүлдэг маягт гэхэд 5-6 янз. Үүнийгээ өдөр бүр бөглөнө. Манайх ч яах вэ 10 хүнтэй. Би нэгдсэн эмнэлэгт давхар ажилладаг. Мэдрэлийн тасаг 40 хүн хэвтэн эмчлүүлдэг. Сувилагч нар эмчилгээгээ хийж дуусаад бичиг цаасныхаа ажлыг хийгээд хонож байна. Энэ ажлыг боловсруулсан хүмүүс нь их сайхан нарийн юм гаргачихлаа гэж бодож байгаа байх. Гэтэл эмч, сувилагч нарт ачаалал өгч байгаагаа мэддэггүй.    

 

 

-Манайх анх элэг, цөсний өвчин, эмгэгийг оношилж, эмчлэх зорил­готой нээгдсэн. Тухайлбал, элэгний архаг бо­лон хурц үрэвсэл, цөсний зогсонгишил, нугала­ралт, нойр бул­чирхай, ходоод, хоол бо­ловс­руулах замын өвчтөнүүдийг авдаг бай­сан. Сүүлийн үед тусгай зөвшөөрлөөр дотрын чиг­лэлээр эмчилгээ хийж байна. Үүнд зүрх судас, даралт ихсэх, бөөр, дайврын өвчнүүд ордог. Үүн дээр давхар сэргээн засалт гэдгээрээ давуу талтай. Даралт ихтэй, харвалттай хүмүүст дараагийн нөхөн сэргээлтээр хэвтэн эмч­лүүлэх боломж байдаггүй. Тэгвэл манайд эмийн эмчилгээнийхээ хажуугаар нөхөн сэргээх эмчилгээгээ давхар хийлгэх боломжтой.

 

 

-Одоо хүмүүс эмийн бус эмчилгээг их хийлгэдэг болжээ. Зүү төөнүүр тавиулсан хүмүүс жил гаруй болсны дараа таниар зүү тавиулснаас хойш өвчнөө мартсан байна гэсээр ирдэг. Өнөөдөр хуурамч эм их гарч байна. Бараг бүх эмний 60 хувь нь хуурамч. Ер нь нойргүйдэл, үе мөч, нурууны өвчинд зүү төөнүүр сайн. Сүүлийн үед нурууны өвчин нэмэгдэж, улам залуужиж байгаа. Мөн нүүрний мурийлт ихэсч байна.

 

 

-Мэдрэлийн ядаргаанаас болж нүд цавчина, нүүр татаж, мурийж байна. 4-5 настай хүүхдүүд их ирдэг. Үүний шалтгаан нь компьютер, зурагт, гар утаснаас болж байна. Бага насны хүүхдүүд гар утсыг хаана нь дарвал зураг авдгийг мэдэж байна. Нурууны өвдөлт хувцаслалттай холбоотой. Тухайлбал, хүмүүс тэмцээнд орох, дасгал хийсний дараа хөлстэй гарах, хүйтэн цементэн хана налах, шатан дээр сууж нуруугаа өвтгөдөг. Мөн хоол хүнстэй холбоотой. MRI хийлгэхээр хүн бүр мэс засал хийлгэх оноштой ирж байна. Тиймээс эм тариаг физик эмчилгээтэй хавсрахгүй бол яагаад ч болохгүй.